نگارش پایان نامه

نگارش پایان نامه به چه معناست

قبل از آنکه بخواهیم به سراغ تعریف نگارش پایان نامهبرویم، لازم است توضیح دهیم کهپایان نامه چیست. برای این منظور، به تعریف جامع موجود در دایره المعارف ویکی پدیا رجوع میکنیم: «پایان‌نامه یا تز یا رساله نوشتاری است که دانشجویان در موضوعی خاص مربوط به رشته تحصیلی خود، برای دریافت مدرک تحصیلی می‌نویسند. در پایان‌نامه دانشجویان موضوع یا سؤالی را بررسی کرده و از راه تجزیه و تحلیل و یا تجارب عملی و یا آزمایشی به آن پاسخ می‌دهند. به بیان دیگر پایان‌نامه شامل استدلال موضوعی، ارائه پژوهشی تجربی، حاصل کارآموزی و یا عصاره‌ای از درس‌های آموخته شده در دوران تحصیلی دانشجو است که با راهنمایی اساتید نگارش و تدوین می شودپایان نامه با عنوان و محتوای تکراری در هیچ سیستم آموزشی و در هیچ مقطع تحصیلی تعریف نشده است و تمامی دانشجویان موظف به نگارش پایان نامه با موضوع و محتوای جدید هستند. در بسیاری از متون از کلمه پایان‌نامه برای نوشتار پایان دوره کارشناسی و یا کارشناسی ارشد و از کلمه ی  تز و یا رساله برای نوشتار پایان دوره دکتری استفاده می‌شود. تفاوت تز و رساله دکتری با پایان‌نامه دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد، جدید بودن و نوآوری تحقیقات انجام شده و همچنین حجم بیشتر این تحقیقات در دوره دکتری است.

اکنون که با مفهوم پایان نامهآشنا شدیم، میتوانیم به تعریف نگارش پایان نامه بپردازیم. نگارش پایان نامه به معنای به رشته تحریر درآوردن و به اشتراک گذاری نتایج تحقیقات و پژوهش انجام شده توسط شما با دیگر محقیین در سراسر دنیاست. البته این تحقیق وپایان نامهمیتواند انواع مختلفی داشته باشد. انواعی از قبیل بنیادی، کاربردی، و عملی از نظر نتیجه و هدف؛ و همچنین تاریخی، پیمایشی و تجربی از نظر روش انجام پژوهش. لازم به توضیح است که انتخاب نوع تحقیق وپایان نامه تنها بخش کوچکی از داستان نگارش پایان نامه است و تا انتهای این مسیر، گام های زیاد دیگری نیز باید برداشت و اطلاعات زیادی نیز کسب کرد. اطلاعاتی از قبیل اینکه ساختار یک پایان نامه پیمایشی چگونه است و چه تفاوتی با پایان نامه تجربی دارد؛ بخش های و زیرشاخه های هر بخش در پایان نامه به چه ترتیب هستند و طول هر بخش باید چه مقدار باشد؛ جملات مورد استفاده در پایان چگونه اند و چه تفائتی با جملات مورد استفاده در دیگر متون دارند. این موارد و بسیاری از موارد دیگر که در مقالات دیگر سایت ما توضیح داده خواهند شد، شما را با چگونگی نگارش پایان نامه ای بی عیب و نقص آشنا خواهند کرد، ولی ما یک پیشنهاد بسیار خوب برای شما داریم. رنج جستجو و یادگیری این همه مطالب را به متخصصین حرفه ای ما بسپارید و در نهایت با صرف هزینه ای معقول، نتیجه ای عالی و حرفه ای بگیرید. دیگر نیازی به نگرانی انجام پایان نامهنیست حتما میدانید که با ما همه چیز آسان است! با ما پایان نامه ارشد و دکترای حرفه ای را ارائه دهید.

منبع: نگارش پایان نامه

ساختار پایان نامه

صفحه عنوان پایان نامه

این صفحه دربردارنده عنوان پایان نامه (همچنین عنوان فرعی)، نام و نام خانوادگی نویسندگان، نام دانشگاه محل تحصیل، نام دانشکده، نام دانشکده، زمان تحویل پایان نامه، نام و محل تدریس استاد راهنما، نام و محل تدریس استاد مشاور، و آدرس ایمیل اساتید راهنما و مشاور است.

    ویژگی های یک عنوان خوب برای پایان نامه:

•    عنوان خوب دارای اطلاعات ضروری است، کاملا مشخص و معین است، مختصر و موجز است، و قابل فهم می باشد.
•    گستره عنوان پایان نامه باید آنقدر محدود باشد که تنها محتوای پایان نامه را شرح دهد، و در عین حال آنقدر تخصصی نباشد که تنها متخصصین امر آن را بفهمند. عنوان باید برای گروه هدف مخاطبین مناسب باشد.
•    حرف اول تمامی اسم های خاص در عنوان با حروف بزرگ نوشته میشود.

چکیده پایان نامه

یک چکیده خوب در یک خط اهمیت پایان نامه را توضیح می دهد. سپس روش انجام پژوهش را به صورت مختصر بیان می کند، و پس از آن نتایج اصلی حاصل از انجام پژوهش را ارائه میدهد- نتایج ترجیحا به صورت عدد و رقم هستند و میزان خطای آنها نیز مشخص میشود. جملات پایانی نیز درباره کاربرد نتایج حاصل از پژوهش بحث میکنند. یک چکیده خوب دارای ویژگی هایی از قبیل موجز بودن، قابل خواندن، و استفاده از اعداد و ارقام می باشد.
•    طول چکیده باید 1 تا 2 پاراگراف بوده، و حداکثر 400 کلمه باشد.
•    به طور کلی، در قسمت چکیده رفرنس داده نمیشود.
•    اطلاعات موجود در عنوان نباید در چکیده تکرار شوند.
•    متن چکیده باید صریح و روشن باشد.
•    در حد امکان از اعداد در جاهای مناسب استفاده کنید.
•    پاسخ به سوالات زیر باید در چکیده وجود داشته باشند:
1.    در این پژوهش به چه مساله ای پرداخته شده است؟
2.    ضرورت پرداختن به این مساله چه بوده است، و پژوهش یعی در پاسخ دادن به چه سوالاتی داشته است؟
3.    روش انجام پژوهش چه بوده است؟
4.    نتایج حاصل از پژوهش چه بوده اند؟
5.    کاربرد نتایج حاصله چیست؟ بیان حداقل یک مورد از کاربردهای نتایج حاصله ضروری است.
جدول 1 به صورت خلاصه اطلاعات بیان شده در چکیده در بیان میکند

المان اصلی	هدف	زمان نگارش	توضیحات
مروری کوتاه بر مقدمه (عنوان)	ضرورت تحقیق	حال	جلب توجه خواننده به موضوعپژوهش
بیان هدف	بیان هدف پژوهش حاضر	حال	سئوال تحقیق
تشریح مختصری از آنچه انجام گرفته است	بیان روش تحقیق	گذشته	روش رسیدن به جواب
تشریح مختصری از آنچه به عنوان نتیجه بدست آمده است	خلاصه نتایج تحقیق	گذشته	نتایج حل مساله
تشریح مختصری از اهمیت و معنای ضمنی نتایج بدست آمده	خروجی نهایی مقاله	حال	استنتاج نهایی از نتایج به دست آمده

 

فهرست مطالب پایان نامه

در این قسمت از پایان نامه باید تمامی و زیرشاخه های هر یک به همراه شماره صفحات به ترتیب ذکر شوند تا خواننده برای پیدا کردن بخش مورد نظر خود دچار سردرگمی نشود.
•    تمامی عنوان ها و زیرشاخه های هر یک را به همراه شماره صفحات آنها لیست کنید.
•    برای زیرشاخه عناوین در متن، تورفتگی را لحاظ کنید (Indent).

مقدمه پایان نامه

شما نمیتوانید یک مقدمه خوب بنویسید، مگر آنکه بدانید باقی قسمت های پژوهش قرار است راجع به چه موضوعاتی بحث کنند. بنابراین بهتر است نگارش بخش ها و زیرشاخه های مقدمه را به بعد از اتمام نگارش دیگر قسمت های پایان نامه موکول کنید.
حتما دقت کنید که مقدمه را با جمله ای آغاز کنید که مانند یک قلاب عمل کرده و آنقدر جذاب میباشد که خواننده را برای خواندن ادامهپایان نامه متقاعد میکند. طبیعتا مساله علمی مهم و یا جذابی وجود دارد که پایان نامه شما سعی در یافتن پاسخ برای آن دارد. باید در ابتدا خوانندگان را جذب کنید و کاری کنید که بخواهند تا انتهای پایان نامه شما را بخوانند.
پاراگراف های بعدی در قسمت مقدمه باید به تحقیقات قبلی در زمینه موضوع پژوهش اشاره کنند. این اشاره باید دربرگیرنده مطالعات افرادی باشد که ایده اولیه این موضوع را مطرح کرده اند، و همچنین دربرگیرنده جدیدترین مطالعاتی باشد که در این زمینه انجام شده اند. در نهایت باید توضیح داده شود که چرا نیاز است تا مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود (البته ضرورت انجام مطالعه شما نیز در این قسمت بیان میشود).
چه چیزهای دیگری نیاز است تا در بخش های مختلف مقدمه آورده شوند؟
1.    بیان هدف از انجام پژوهش: اینکه چرا این پژوهش انجام گرفته است. مواظب باشید که چکیده را در این قسمت تکرار نکنید.
2.    ارائه اطلاعات موجود از قبل در زمینه موضوع پژوهش تا اینکه خواننده قادر به درک کلیات بحث و ضرورت یافتن پاسخ برای پرسش طرح شده در پایان نامه شما باشد.
3.    ارائه فهرست مناسب و کاملی از تحقیقات قبلی در موضوع پژوهش، به گونه ای که خواننده قادر باشد با مراجعه به کتابخانه درک عمیقی از چارچوب معنایی پژوهش و اهمیت پرسش های مطرح شده در آن باشد.
4.    تمرکز مقدمه باید بر روی سوالات مطرح شده در پایان نامه باشد. تمامی مطالعات قبلی که در این قسمت به آنها اشاره میشود باید با اهداف نگارش پایان نامه مطابقت داشته باشند. مقدمه جایی نیست که در آن راجع به هر آنچه که به موضوع بحث مربوط است بنویسید.
5.    محدوده و گستره پایان نامه رو مشخص کنید. اشاره کنید چه موضوعاتی را بررسی خواهید کرد و چه موضوعاتی را بررسی نخواهید کرد.
6.    یک نقشه راه یا فهرست مطالب را به کمک حروف و کلمات ترسیم کنید تا خواننده در جریان آنچه در قسمت های بعدی خواهد دید قرار بگیرد.
به یاد داشته باشید که پایان نامه شما یک مقاله مروری نیست. خوانندگان به دنبال کارهای اورجینال هستند و توقع تجزیه تحلیل و تفسیر آنها را از شما دارند. بخش مقدمه را با استفاده از عناوین فرعی به قسمت های منطقی تقسیم کنید.
در نهایت ذکر این نکته ضروری است که مقدمه را باید از یک بحث کلی شروع کرده و به یک بحث نهایی و مشخص رساند. مانند یک مثلث برعکس، که شامل قسمت های زیر است:

جدول 2. مطالب ارائه شده در قسمت مقدمه و زمان نگارش هر بخش

المان اصلی	زمان نگارش	هدف	توضیحات
مقدمه و پیشینه موضوع پژوهش	گذشته	بیان ضرورت تحقیق	ضرورت تحقیق را بررسی کنیم
چه چیزهایی درباره موضوع شناخته و باور شده است	حال	بیان دانسته ها	در مورد موضوعمان چه چیزهایی را الآن می دانیم؟
چه چیزهایی هنوز ناشناخته و مشکل ساز هستند	حال	بیان آنچه نمیدانیم	چه چیزهایی را هنوز نمی دانیم؟
یافته های پژوهش های مرتبط	گذشته	اشاره به تحقیقات قبلی	چه افرادی در گذشته در این زمینه تحقیق کرده و چه نتایجی گرفته اند
اهمیت موضوع	حال	اهمیت تحقیق	انجام این پژوهش چه منافعی را حاصل میکند؟
بیان پرسش تحقیق	گذشته	بیان مسأله و روش تحقیق

 

روش تحقیق در پایان نامه

در قسمت روش تحقیق به موارد زیر اشاره میکنیم:
1-    اطلاعاتی که خواننده را متقاعد میکنند نتایج بدست آمده در پژوهش شما درست است.
2-    اطلاعات ضروری برای محققین دیگر به منظور تکرار آزمایشات و پژوهش شما.
3-    شرحی از مواد بکارگرفته شده در پژوهش، رویه ها، و نظریات مورد استفاده در پژوهش.
4-    شرح محاسبات، تکنیک ها، فرایندها، ابزارها و وسایل، و نحوه تنظیمات دستگاه ها و ابزارها.
5-    محدودیت های پژوهش، فرضیات، و دامنه روایی داده ها.
6-    شرح روش های تحلیل، از جمله اشاره به تمامی نرم افزارهای آماری مورد استفاده.
در قسمت روش تحقیق به این سوالات باید پاسخ داده شود:
1-    آیا محقق دیگری می تواند مو به مو تحقیق شما را تکرار کند (به عنوان مثال، اطلاعات درباره تمامی پارامترهای اختیاری و قابل تنظیم برای تمام سنسورها و یا دستگاه های استفاده شده به منظور گردآوری داده ها ارائه شده اند)؟
2-    آیا محقق دیگری می تواند به درستی به مکان های نمئنه گیری و سوابق و مدارک مستندسازی شده دسترسی پیدا کند و از آنها استفاده کند؟
3-    آیا به میزان کافی اطلاعات درباره دستگاه ها و ابزارهای مورد استفاده ارائه شده است تا محققین دیگر بتوانند از دستگاه هایی با کارکردهای مشابه با این دستگاه ها به منظور تکرار آزمایشات شما استفاده کنند؟
4-    چنانچه اطلاعات در حوزه اطلاعات عمومی قرار دارند، امکان دسترسی محققین دیگر به این اطلاعات وجود دارد؟
5-    آیا این امکان وجود دارد که محقق دیگری از تحلیل های آزمایشگاهی مورد استفاده در پژوهش شما کپی برداری کند؟
6-    آیا امکان تکرار تحلیلی های آماری انجام شده توسط شما وجود دارد؟
7-    آیا محقق دیگری خواهد توانست به طور تقریبی از الگوریتم های کلیدی هر یک از نرم افزارهای کامپیوتری مورد استفاده در پژوهش شما نمونه برداری کند؟

منابع و مراجع مورد استفاده در این قسمت باید محدود به منابع داده ها و مراجعی جهت مراجعه و کسب اطلاعات بیشتر درباره رویه های انجام آزمایشات و پژوهش باشند.
در این قسمت، درباره نتایج تحقیق چیزی ننویسید!
در پایان، ساختار روش شناسی تحقیق را در شکل زیر می بینید:

1. مواد مورد استفاده : شرح کلی ، مکان ، زمان
2. روش : مطالعه میدانی ، مطالعه تجربی

نتایج پایان نامه

در این قسمت از پایان نامه، نتایج حاصل از انجام آزمایشات، و به طور کلی نتایج حاصل از آزمایش فرضیات تحقیق را بیان میکنیم.
•    نتایج تحقیق دربرگیرنده بیان مشاهدات به همان صورتی که اتفاق افتاده اند هستند و در غالب آمار، جداول، و شکل ها ارائه می شوند.
•    بازه تغییر و تفسیر اطلاعات را مشخص کنید.
•    نتایج رد کننده فرضیات پژوهش را مانند نتایج تایید کننده فرضیات پژوهش بیان کنید. نتایج را تفسیر نکنید- این کار را برای قسمت بعدی- که قسمت بحث است- نگه دارید.
•    طوری مطالب و نتایج بدست آمده را بیان کنید که انگار در دادگاه این کار را در حضور قاضی انجام می دهید. به قدری ئارد جزئیات شوید که دیگران قادر باشند تفسیر خودشان را داشته باشند و توضیحات را خودشان ارائه دهند.
•    از واحدهای  SI در تمام طول پروژه خود استفاده کنید (واحدهایی از قبیل متر، ثانیه، کیلوگرم، وات، و غیره).  
•    قسمت نتایج را با استفاده از عناوین فرعی به قسمت های منطقی کوچکتر تقسیم کنید.
•    نتایج کلیدی باید در قالب جملاتی واضح و روان در ابتدای پاراگراف بیان شوند. بهتر است اینگونه در ابتدای پاراگراف بیان شود که X رابطه مثبت و معنی داری با Y دارد (رگرسیون خطی p<0.01،  r^2 = 0.79) و پس از آن با جملاتی که اهمیت کمتری دارند پاراگراف را ادامه دهید. تنها ماهیت و ذات یافته های پژوهش را بیان کنید و به خواننده نگویید که کدام یافته مهم و یا معنی دار است.
نکته مهم: تفاوت میان قسمت نتایج (Result) و قسمت بحث (Discussion)
مشاهدات و نتایج مشاهدات خود را از تفسیر مشاهدات و نتایج مشاهدات جدا کنید. نویسنده پایان نامه و یا مقاله مسئولیت دارد تا به وضوح برای خواننده مشخص کند که کدام جملات مربوط به مشاهدات و نتایج پژوهش است و کدام جملات مربوط به تفسیر و تحلیل نتایج هستند. در بسیاری از مواقع، تحقق این امر به بهترین نحو ممکن از طریق جداسازی فیزیکی بخش مربوط به نتایج از بخش مربوط به تحلیل نتایج امکانپذیر می باشد. راه جایگزین استفاده از عباراتی از قبیل "به نظر نگارنده ..." است.
 

چگونه میان نتایج و تحلیل آنها تفاوت قائل شویم؟

1-    این دو قسمت را با عنوانبندی مناسب از هم جدا کنید.
2-    تحلیل اطلاعات را در بالای شکل ها و داده ها نیاورید.
3-    از عباراتی از قبیل "نگارنده اینگونه نتیجه گیری میکند که ..."
4-    از کوتاه بودن قسمت یافته های پژوهش نگران نشوید.
چرا؟
1-    زیرا این کار، خواندن و درک مطالب مندرج در پایان نامه شما را برای خواننده آسانتر میکند و دیگر تغییر حالات ذهنی برای او پیش نمی آید.
2-    زیرا این کار اطمینان حاصل میکند که کار شما با وجود تغییر در پارادایم ها ماندگار خواهد بود.

بحث در پایان نامه

این قسمت را با چند جمله که خلاصه ای از مهمترین نتایج پژوهش را بیان میکنند شروع کنید. قسمت بحث باید به خودی خود یک مقاله کوتاه باشد که به پرسش های زیر پاسخ میدهد:
1-    الگوهای اساسی موجود در مشاهدات کدام هستند؟ (به تغییرات مکانی و زمانی اشاره کنید.)
2-    چه روابط، روندها، و تعمیم هایی در میان نتایج بدست آمده وجود دارند؟
3-    چه استثناعاتی در میان این الگوها و یا برای تعمیم ها وجود دارند؟
4-    چه دلایلی (مکانیزم هایی) به صورت احتمالی در پس این الگوها وجود دارند و بر اساس آنها چی چیزی پیش بینی میشود؟
5-    آیا نتایج و تحلیل شما از نتایج با دیگر نتایج و تحلیل های بدست آمده توسط دیگر محققین هم خوانی دارد، یا با آنها در تضاد است؟
6-    نتایج را بر اساس مطالب اشاره شده در قسمت مقدمه تحلیلی کنید. چه ارتباطی میان ناتیج حاصل از پژوهش شما و سوال اساسی و ابتدایی مطرح شده در مقدمه وجود دارد؟
7-    نتایج بدست آمده از پژوهش شما می تواند چه معنای ضمنی ای برای دیگر پرسش های بی پاسخ در زمینه های دیگر داشته باشد؟
8-    چه چیزهایی هستند که الان میدانیم و یا می فهمیم که قبل از انجام این پژوهش نمیدانستیم؟
9-    اهمیت نتایج بدست آمده از پژوهش چیست و چرا این نتایج مهم هستند؟

وجود چند فرضیه: معمولا بیش از یک تحلیل برای یافته های پژوهش وجود دارد. دقت کنید که در قسمت بحث تمام این راه های تحلیل را ارائه کنید و تنها تحلیلی مورد علاقه خود را بیان نکنید. اگر این امکان وجود دارد که تمامی تحلیل ها را، به جز یکی، حذف کنید، که عالی است؛ ولی غالبا با میزان داده های موجود این کار شدنی نیست. در این صورت، باید رفتاری عادلانه با تمام روش های تحلیل نتایج داشته باشید و سعی کنید تا راه هایی که میتوان در تحقیقات بعدی رفت تا به نتایج با دقت بالاتر دست یافت را بیان کنید.

شواهد و یا مسیر منطقی رسیدن به هر یک از تحلیل های خود از نتایج را بیان کنید.

نیاز است که در این بخش تعداد زیادی از منابع و مراجع از کارهای مشابه قبلی وجود داشته باشد تا بتوان نتایج را تحلیل کرد. با این وجود، بخش بحث و تحلیل نتایج به طور معمول بخش طولانی ای است. نگاه کنید آیا مطلبی وجود دارد که به دادن پاسخ به سوالات بالا کمکی نمیکند؟ اگر چنین مطالبی وجود دارند، باید حذف شوند. این قسمت را نیز با استفاده از عناوین فرعی به قسمت های منطقی کوچکتر تقسیم کنید.

نتیجه گیری در پایان نامه

در این قسمت خلاصه ای از نتیجه کلی حاصل از انجام پژوهش را بیان میکنیم. این بخش عصاره پژوهش  انجام شده است. در نگارش این بخش به موارد زیر توجه کنید:
•    بهترین و مهمترین جمله ای که میتوانید درباره مشاهدات خود بیان کنید چیست؟
•    فرض کنید اگر قرار باشد خواننده پژوهش خود را شش ماه بعد در جلسه ای ببینید، دوست دارید خواننده کار شما چه چیزی از پژوهش شما را به یاد داشته باشد؟
•    دوباره به مساله پژوهش اشاره کنید و نتایجی را که از انجام پژوهش به منظور پاسخ دادن به مساله پژوهش گرفته اید بیان کنید. راه های جدید ارائه شده در پژوهش، تحلیل های جدید صورت گرفته، و دیدگاه های جدید شکل گرفته در نتیجه پژوهش را نیز ارائه دهید.
•    مفاهیم ضمنی گسترده تر حاصل از انجام پژوهش را در این قسمت بیاورید.
•    قسمت نتیجه گیری نباید تکرار کلمه به کلمه قسمت های قبلی، از جمله چکیده، مقدمه، یا بحث باشد.

پیشنهادات
در این قسمت، محقق به بیان پیشنهاداتی به محققین دیگر جهت ادامه پژوهش در زمینه تحقیق خود میدهد. این پیشنهادات میتوانند دربرگیرنده موضوعاتی از قبیل انجام دوباره آزمایشات با جامعه آماری متفاوت و یا بزرگتر، استفاده از روش های دیگر اندازه گیری و انجام آزمایش، بررسی موضوعاتی مشابه با کار انجام شده، بررسی جنبه های دیگر مساله پژوهش، و ... باشد.

تقدیر و تشکر

در این قسمت میتوانید از تمامی افراد یا سازمان هایی که شما را در نگارش پایان نامه کمک و یاری کرده اند تشکر و قدردانی کنید. این کمک ها میتوانند از نظر فنی (از جمله مواد و یا تجهیزات لازم)، از نظر فکری (راهنمایی و مشاوره)، و یا از نظر مالی باشند.

منابع و مراجع

در نگارش این قسمت، موارد زیر را به خاطر داشته باشید:
•    به هر آنچه از ایده گرفته، تا مفهوم، متن، داده، و غیره که متعلق به خود شما نیستند در این قسمت اشاره کنید.
•    اگر جمله ای مینویسید، آن را با استفاده از داده های گردآوری شده و یا منبعی از دیگر محققین تقویت کنید.
•    تمامی منابع و مراجع اشاره شده در داخل متن باید در انتهای کار و در قسمت منابع و مراجع آورده شوند.
•    برای منبع دهی در درون متن، از آثاری با یک نویسنده، به نام خانوادگی فرد اشاره کنید و تاریخ انتشار اثر را داخل پرانتز قرار دهید. توجه داشته باشید که رفرنس دهی درون متنی دو حالت دارد. این دو حالت را در غالب یک مثال توضیح میدهیم:
•    در مطالعه هریس (2012) شکل گیری حباب قطره در ...... برسی شده است. این مطالعه با استفاده از روش ..... انجام شد و نتایج حاصله نشان داد که .....
•    ... رشد جمعیت یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی است که نسل های آینده را تهدید میکند (جانسون، 2015).
•    برای منبع دهی در درون متن، از آثاری با دو نویسنده، به نام خانوادگی هر دو فرد اشاره کنید و تاریخ انتشار اثر را داخل پرانتز قرار دهید. به مثال زیر دقت کنید:
o    سیمپسون و هریسون (1994) در مطالعه خود به .....
o    ... رشد جمعیت یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی است که نسل های آینده را تهدید میکند (جانسون و جیمز، 2015).
•    برای منبع دهی در درون متن، از آثاری با تعداد بیشتر از دو نویسنده، به نام خانوادگی فرد اول اشاره کنید و پس از آن از عبارت "و همکاران" استفاده کنید. سپس تاریخ انتشار اثر را داخل پرانتز قرار دهید. به مثال زیر دقت کنید:
o    ... رشد جمعیت یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی است که نسل های آینده را تهدید میکند (جانسون و همکاران، 2015).
•    از آوردن منابع در متن به صورت زیرنویس خودداری کنید.
•    تمامی منابع اشاره شده در متن را به ترتیب حروف الفبا در این قسمت بیاورید.

ضمیمه

اطلاعات اضافه ای که امکان آوردنشان درون متن پایان نامه وجود ندارد در این قسمت آورده میشوند. در نگارش این قسمت به موارد زیر توجه کنید:
•    تمامی داده های پژوهش خود را در این قسمت قرار دهید.
•    منابع، داده ها، و روش هایی را که به راحتی در دسترس نیستد به منظور استفاده دیگر محققین از آنها در قسمت ضمیمه قرار دهید.
•    جداول را در صورتی که بیش از یک صفحه هستند در ضمیمه پژوهش قرار دهید.
•    محاسبات بیش از یک صفحه را نیز در ضمیمه پژوهش بیاورید.
•    شما می توانید یک مقاله کلیدی را که در پایان نامه خود از آن استفاده کرده اید در قسمت ضمایم قرار دهید.
•    اگر از تعداد زیادی منابع استفاده کرده اید ولی به تمامی آنها در انتهای کار اشاره نکرده اید، می توانید در ضمیمه به لیست منابع اضافه اشاره کنید.
•    لیست تجهیزات مورد استفاده جهت انجام آزمایشات و یا جزئیات فرایندهای پیچیده در طول پژوهش نیز میتواند در قسمت ضمیمه بیان شود.
در نهایت توجه به این نکته ضروری است که جداول و شکل ها به همراه عناوینشان باید در متن پایان نامه قرار داده شوند، و در قسمت ضمیمه نیازی به آوردنشان نیست، مگر اینکه عکس یا جدولی بیشتر از یک صفحه باشد و یا آوردنش درون متن پایان نامه ضروری نباشد.

ج) ادیت پایان نامه
  لازم است که پس از نگارش پایان نامه، آن را از دو منظر ساختار و محتوا ویرایش کرد.
در ویرایش محتوایی، باید پایان نامه را چند بار خواند تا اشتباهات چاپی، املایی، و مشکلات موجود در جمله بندی متن را رفع کرد. استفاده از نرم افزارهایی که دیکته لغات را بررسی میکنند میتواند موثر باشد ولی در نهایت این خود شما هستید که باید این کار را انجام دهید. پس از بررسی تمام پایان نامه خود از نظر دیکته و دستور زبان، آن را به افراد دیگری بدهید تا بخوانند و درباره آن نظر بدهند.
در ویرایش محتوایی باید پایان نامه را از نظر منطق ارائه، عدم وجود مطالب تکراری، ارتباط معنایی قسمت های مختلف، و در نهایت سبک نگارش مورد بررسی قرار داد.  

اجتناب از ابهام

•    از نوشتن جملات طولانی خود داری کنید. به یاد داشته باشید که در متون علمی، جملات کوتاه هستند و به ساده ترین و قابل فهم ترین شکل ممکن نگارش میشوند. هنر نگارش متون پیچیده، پرتکلف، و با پیچیدگی بالای زبانی خود را به اساتید ادبیات خود نشان دهید، نیازی نیست این هنر شما به رخ محققین دیگر کشیده شود.
•    در جملات خود از استفاده از عبارت هایی که بیش از دو مفهوم متفاوت را بیان میکنند خودداری کنید. به عنوان مثال به جای نوشتن جمله ای مانند «همه میدانیم که آب، این مایع حیات  که وجودش برای زندگی انسانها ضروری است، در دمای صد درجه سانتی گراد که دمای بالایی است به جوش می آید و در دمای صفر درجه سانتی گراد منجمد میشود و باعث بروز پدیده های بسیاری در دنیای طبیعت میشود که علم به کشف آنها پرداخته است.» بنویسیم "همه میدانیم که آب مایعی حیات بخش است. این ماده در دمای صد درجه سانتی گراد به جوش می آید و در دمای صفر درجه سانتیگراد منجمد می شود. این امر باعث بروز پدیده های بسیاری در طبیعت میشود که علم آنها را کشف کرده است.»
•    از بکار بردن دو فعل منفی پشت سر هم پرهیز کنید. به عنوان مثال نگویید نمیشود که این اتفاق نیفتد. بگویید این اتفاق می افتد.
•    تمامی جملات باید لزوما  فعل و فاعلشان مشخص باشد. همچنین مرجع ضمیرهای فاعلی و مفعولی نیز باید دقیقا معلوم باشد.
•    تا حد امکان از بکار بردن جملات مجهول خودداری کنید.
•    از وجود تطابق میان اسم و فعل از نظر شخص و مفرد یا جمع بودن اطمینان حاصل کنید.
•    از بکار بردن سرواژه ها (Acronym) و عبارت های مخفف بدون اشاره به عبارات کامل خودداری کنید. اولین باری که به هر سرواژه یا عبارت مخفف در متن اشاره میکنید باید حتما به صورت کامل آن را بنویسید و در پرانتز عبارت مخفف آن را بنویسید. از دفعه دوم به بعد میتوانید از سرواژه استفاده کنید. به عنوان مثال: در بار اول: هواپیمایی ملی ایران (هما). بار دوم به بعد: هما

طول پایان نامه

هدف در نگارش پایان نامه ایجاز (کوتاهی متون) است و اطناب (طولانی گوئی) مد نظر نیست. هدف شما در نگارش باید ارائه تمامی اطلاعات مورد نیاز جهت تشریح و پشتیبانی از نتایج و تفاسیر حاصل از پژوهش در کوتاهترین میزان ممکن از نظر نگارشی و تعداد صفحه باشد.
از تکرار مطالب غیرضروری و نامرتبط خودداری کنید. توجه داشته باشید که درونمایه اصلی پایان نامه در قسمت مقدمه به منظور ایجاد انگیزه در خواننده و یا در بخش فرضیات پژوهش بیان میشود. سپس این درونمایه در پیکره پایان نامه گسترش پیدا کرده و در نهایت در قسمت بحث به آن اشاره میشود (البته اشاره به درونمایه کار در چکیده و نتیجه گیری اجتناب ناپذیر است).
در اینجا برخی پیشنهادات جهت کوتاهتر کردن پایان نامه ها را ارائه میکنیم:
1.    از جداول برای نشان دادن داده های تکراری استفاده کنید.
2.    در قسمت مروری بر ادبیات نظری، تنها به اندازه ای درباره تحقیقات گذشته مطالب ارائه کنید که خواننده به طور کلی در جریان موضوع تحقیق قرار گیرد، نیازی نیست به تمامی تحقیقاتی که در طور تاریخ علم در این زمینه انجام شده اند اشاره کنید.
3.    عنوان شکل ها و جداول کوتاه ولی جامع باشند.
4.    نیازی نیست تک تک داده های ارائه شده در جداول یا شکل ها را در متن تکرار کنید. تنها بیان نتیجه حاصل از جداول و یا شکل ها کافی است.
5.    نتایج گرفته شده بر اساس داده های غیرموجود را حذف کنید.
6.    در قسمت بحث تنها تفاسیری از داده ها را ارائه دهید که مستقیما مرتبط با یافته های پژوهش هستند.
7.    به دقت صفت ها، قیدها، و عبارتهای اضافه را بررسی و حذف کنید.

اگرچه تعداد صفحات پایان نامه به میزان قابل توجهی در رشته ها و موضوعات مختلف متفاوت است، به صورت استاندارد یک پایان نامه به همراه تمامی جداول، شکل ها، و منابع و مراجع (بدون در نظر گرفتن ضمایم) چیزی میان 70 تا 100 صفحه است.
 
نگارش برای مخاطبین بین المللی

از آنجایی که در اکثر مواقع یک یا چند مقاله از پایان نامه استخراج شده و یا پایان نامه به منظور استفاده دیگر محققین بر روی اینترنت قرار داده میشود، لازم است تا نکات زیر را در نگارش برای مخاطبین بین المللی رعایت کنیم:
1-    تا آنجا که میتوانید داده ها و اطلاعات را در غالب جدول و یا شکل ارائه دهید. حتی سعی کنید راهی پیدا کنید تا نتیجه گیری پایان نامه خود را در غالبی دیداری از طریق شکل، نمودار، فلوچارت، و ... بیان و ارائه کنید.
2-    داشتن این فرض که تمام محققین با جغرافیا و منطقه ای که شما در آن پژوهش را انجام داده اید آشنا هستند، کار بسیار غلطی است. به کار بردن عباراتی از قبیل در کشور عزیز ما (به جای ایران) درست نیست.
3-    بهتر است تمامی مکان های اشاره شده در متن پژوهش بر روی نقشه نشان داده شوند.
4-    از بکار بردن جملات طولانی و پیچیده پرهیز کنید.
5-    از بکار بردن اصلاح و ضرب المثل خوداری کنید. استفاده از کلماتی که یافتن معانی آنها در دیکشنری های معمولی امکانپذیر است دارای ارجحیت است.

به طور کلی تمامی این موارد اصول پایه ای پایان نامه ارشد و دکترا هستند و برای انجام پایان نامه لازم است که این ساختارها به خوبی رعایت شوند.

منبع: ساختار پایان نامه

مفهوم پژوهش

پژوهش به معنای انجام کاری خلاقانه به صورت نظام مند است که هدف آن گسترده تر کردن دامنه علم و دانش است. این گستره میتواند در زمینه علوم انسانی، فرهنگ و جامعه، و استفاده از علوم مختلف به منظور دستیابی به کاربردهای جدید باشد. از پژوهش جهت یافتن یا تائید حقایق، تائید دوباره نتایج پژوهش های قبلی و یا رد آنها، یافتن راه حل برای مشکلات فعلی و یا مشکلات نوظهور، پشتیبانی از نظریات موجود یا ایجاد نظریات جدید استفاده میشود.  

پروپوزال

از مهم ترین و اصلی ترین ارکان یک کار تحقیقی و پژوهشی، طرح تحقیق یا همان پروپوزال است. پروپوزال در لغت به معنی پیشنهاد است. یک پروپوزال همانند نقشه و ماکت یک ساختمان است که پیش از آغاز آن ساختمان طراحی شده تا بهترین زوایای ممکن از اجرای عملیات ساخت را در اختیار مهندسین قرار دهد. به این ترتیب یک مهندس ساختمان با نگاه به این ماکت می تواند نقشه ساختمان را در ذهن خود مجسم کند. این همان تعریف درست و دقیق از یک پروپوزال است، نقشه انجام تحقیق برای عملیاتی کردن یک پروژه تحقیقاتی. حال این پروژه می تواند یک طرح تحقیقاتی وسیع در سطح یک منطقه یا کشور باشد و یا یک پایان نامه ی کارشناسی ارشد. هم چنین به خاطر داشته باشید که یک پژوهشگر برای تامین اعتبارات مالی لازم برای عملیاتی کردن طرح خود لازم است هدف از پروژه تحقیقاتی خود را در قالب یک پروپوزال به افرادی که اعتبار مالی طرح را تامین می کنند، تحویل دهد. 
اگر چه که معمولا روند انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال با سرعت طی می شود ولی توجه به این نکته ضروری است که یک پروپوزال دقیق، درست و منطقی می تواند محقق را از چالش ها و مشکلات بعدی در مسیر انجام پایان نامه نجات دهد، پس بهتر است برای نگارش پروپوزال وقت صرف کنید. پروپوزالی که به طور دقیق ، روشن و کامل نگارش شده می تواند تا 50 درصد از انجام یک پایان نامه باشد چرا که ابهامات و سردرگمی های دانشجو در حین انجام پایان نامه به دلیل نگارش دقیق تمامی مراحل طرح تحقیق از قبل پیش بینی شده است. توجه داشته باشید که پروپوزال صرفا یک پیش نویس از پایان نامه یا پروژه تحقیقاتی است و بر اساس فرضیات علمی و استنتاجات تحقیقاتی است و در آن با بررسی سوابق فعالیت ها و مطالعات پیشین نتایج احتمالی حاصله از انجام پایان نامه یا پروژه تحقیقاتی مطرح می شود. بهتر است تا میزان مطلوب بودن یک پروپوزال بعد از تکمیل آن و قبل از ارائه به سازمان مرور و بررسی شود. شرایطی لازم است تا شما بتوانید این مراحل را بدون نقص طی کنید ولی باید به یاد داشته باشید که مراحل توضیح داده شده در زیر برای تمامی پروپوزال ها صدق نمی کند و به صورت کلی می باشد. 

به عنوان مثال در برخی از پژوهش ها مانند پژوهش توصیفی نیاز به نگارش فرضیه نمی باشد پس در نتیجه شرایط مربوط به فرضیه ذکر شده نیازی به اعمال ندارد. برای انجام پروپوزال و پایان نامه ای حرفه ای نکات زیر را در نظر بگیرید. به طور کلی از دید اصول های علمی پروپوزالی مطلوب می باشد که دارای شرایط زیر باشد:

پایان نامه

پایان نامه نوشته ای است که دانشجویان برای دریافت مدرک تحصیلی باید درمورد رشته تحصیلی خود در موضوعی خاص ارایه دهند. پایان نامه نباید موضوعی تکراری داشته باشد و هر دانشجو می بایست موضوع جدید مورد نظر خود را نگارش کند. به عبارتی این پژوهش باید نتیجه درسهای آموخته شده و واحدهای گذرانده شده باشد. پایان نامه بخش های مختلفی دارد که باید رعایت شوند مانند تعاریف، کلید واژه ها، تبیین اهمیت مساله مورد پژوهش، فرضیات، پیشینه تحقیق و منابع. نگارش پایان نامه ماهها طول می کشد و دانشجو موظف است که مرحله به مرحله برنامه ریزی داشته باشد.
مراحل اجرای پایان نامه به شکل زیر می باشد:
1 - فکر کردن در مورد پایان نامه 2 -تهیه طرح 3 - انجام طرح 4 - نوشتن پایان نامه پژوهشی 5 - به اشتراک گذاری نتایج پژوهش با سایر 6 - اصلاح پایان نامه پژوهشی

منبع: پایان نامه